Apoptoza limfocytów pęcherzykowych. Część 1—Szlaki apoptozy limfocytów

Apoptoza jest postacią zaprogramowanej śmierci, zasadniczą w utrzymaniu homeostazy ustrojowej, w tym zapoczątkowania, rozwoju i zejścia reakcji odpornościowych. Wyróżniono dwa główne szlaki apoptozy, zewnątrzpochodny (z pośrednictwem receptorów śmierci) i wewnątrzpochodny (mitochondrialny). Dodatkowo limfocyty o czynności cytotoksycznej inicjują apoptozę komórek docelowych na szlaku granzymów/perforyny (pseudoreceptorowym). Swoiste procesy apoptotyczne, tj. śmierć komórkowa wzbudzona aktywacją (AICD) i śmierć z zaniechania (NID) są odmianami odpowiednio: szlaku zewnątrz- i wewnątrzpochodnego. Obydwa wydają się pełnić kluczową rolę w apoptozie uczulonych antygenowo komórek T w fazie kontrakcji odczynu zapalnego. Limfocyty pęcherzykowe (AL) są prawie wyłącznie efektorowymi komórkami T, uczestniczącymi w patofizjologii śródmiąższowych chorób płuc (ILD). Liczba AL w dolnych drogach oddechowych zależy od rekrutacji do płuc, proliferacji i miejscowej apoptozy. Zgodnie z piśmiennictwem należy zaznaczyć, że AL zwykle nie proliferują w pęcherzykach płucnych, częstość ich apoptozy wynosi około 1% komórek u osób zdrowych i jest ono znamiennie obniżone w chorobach z limfocytowym zapaleniem pęcherzyków, jak sarkoidoza i zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków (EAA). Mechanizmy apoptozy AL nie zostały całkowicie wyjaśnione. Prawdopodobnie zasadnicze znaczenie w wygaszaniu odpowiedzi ze strony komórek T, jak w remisji w EAA lub sarkoidozie, pełni jednak proces NID, podczas gdy mechanizm AICD ma znaczenie pomocnicze i/lub modulujące. Wypada podkreślić, że wiele chorób grupy ILD ma charakter przewlekły bez remisji lub poprawy klinicznej i opisanie ich w kategoriach ekspansji/kontrakcji odpowiedzi immunologicznej napotyka na trudności.